EKOSİSTEM EKOLOJİSİ ÖZET

Ekosistem ekolojisi Konu Özet PDF

• Ekosistem bir yaşam alanındaki canlı ve cansız unsurları temsil eder

Kapsama alanı sıralaması: birey < popülasyon < komünite < ekosistem < biyosfer

• Habitat bir canlı türünün doğal yaşama alanıdır. Kutup ayısı kutupta, çöl tilkisi çölde yaşar
• Ekolojik niş bir canlının ekosistemdeki görevi ve aynı zamanda ekosistemden yararlanma biçimidir

Ekosistemin cansız (abiyotik) unsurları: Su, hava, ışık, iklim koşulları, toprak

Ekosistemin canlı (biyotik) unsurları: Üreticiler (ototroflar), tüketiciler (heterotroflar), ayrıştırıcılar

 

1- Üreticiler (Ototroflar)

• Üreticiler inorganik moleküllerden organik besin üretir
• Fotosentetik üreticiler (bitki, öglena, alg ve bazı bakteriler) enerji kaynağı olarak ışığı kullanırken, kemosentetik üreticiler (bazı bakteri ve arkeler) inorganik molekülleri oksitleyerek ihtiyaç duydukları enerjiyi elde ederler
• Tüm üreticiler karbon gereksinimlerini karbondioksitten karşılar
• Üreticiler besin zincirinin biyokütlesi en çok olan canlı grubudur

 

2- Tüketiciler (Heterotroflar)

• Tüketiciler İhtiyaç duydukları organik besinleri hazır alan canlılardır
• Tüm hayvan ve mantar türleri tüketicidir

1. derece tüketiciler: Otçullar (herbivor)
2. derece tüketiciler: Etçiller (karnivor)
3. derece tüketiciler: Hepçiller (omnivor)

 

3- Ayrıştırıcılar (Saprotroflar)

• Ayrıştırıcılar organik molekülleri inorganik hale dönüştürür
• Ayrıştırıcı canlıların (bazı bakteri ve mantar türleri) doğadaki madde döngüsünde kilit rolleri vardır
• Ayrıştırıcılara besin zincirinin her basamağında rastlanılır
• Ayrıştırıcı canlı faaliyeti doğada organik madde birikimini önler
• Ayrıştırıcı canlılar hücre dışı sindirim sonucu elde ettikleri aminoasitleri hücresel solunumlarında kullandıklarında açığa amonyak çıkar (pütrifikasyon) ve bu da kokuşmaya neden olur

Not-1: Öğlena hem üretici hem de tüketici  bir canlı türüdür

Not-2: Holozoik canlılar gelişmiş yapılı hayvan türleridir ve bu canlılar besinlerini büyük parçalar halinde alır

 

Besin Zinciri ve Besin Ağı

• Ekosistemde madde döngüsel , enerji ise doğrusal olarak hareket eder

Besin zinciri: Üretici → 1. derece tüketici → 2. derece tüketici → 3. derece tüketici

• Besin zinciri uzadıkça enerji kaybı arttığından dolayı besin zincirindeki enerji verimi düşer
• Parazit besin zincirinin ilk canlısı üretici İnsan → kene → bakteri → virüs

Besin ağı: Birden fazla besin zincirinden oluşur

Kilittaşı tür: Ekosistemden çıktığında tüm sistemin etkilendiği canlı türüdür

İstilacı tür: Ekosisteme dışarıdan katılarak hızla çoğalan tür

Gösterge / Belirteç / İndikatör tür: Değişen ortam şartlarına karşı en az dirençli olan tür

 

Besin (enerji) Piramidi

• Besin piramidindeki basamak sayısı kadar trofik düzey vardır
• Üreticiler besin piramitlerinin trofik düzeyini temsil eder

Besin piramitlerinde üreticiden son tüketiciye (tabandan tavana) doğru gidildikçe:

a- Biyokütle azalır

b- Biyolojik birikim (zehirli madde) artar

c- Bir üst basamağa aktarılan enerji miktarı (%10 kuralı) azalır

 

Ekosistemde Madde Döngüleri

 

1- Su Döngüsü

• Su döngüsü buharlaşma – yağış ve solunum – fotosentez olayları arasında gerçekleşir

 

2- Karbon Döngüsü

• Karbon döngüsünde fotosentez, kemosentez ve hücresel solunum olayları etkilidir
• Fosil yakıt kullanımı toprak altında tutulan karbonun atmosfere salınmasına neden olur
• Atmosfere kontrolsüz olarak salınan CO₂ ve CO molekülleri küresel ısınmaya neden olur

 

3- Azot Döngüsü

• Atmosferdeki azot gazının (N₂) toprağa karışmasına azot fiksasyonu adı verilir

Kimyasal azot fiksasyonu: Şimşek ve yağış olayları ile gerçekleşir

Biyolojik azot fiksasyonu: Baklagil köklerindeki azot bağlayıcı bakteriler (Rhizobium) aracılığı ile gerçekleşir

 

Nitrifikasyon

• Kemosentetik canlıların ( bazı bakteri ve arke türleri) pütrifikasyon sonucu ortaya çıkan amonyağı nitrit ve nitrat’a dönüştürmesidir
• NH₃ à NO₂ à NO₃
• Nitrifikasyon yapan canlılar aynı zamanda oksijenli solunum yapar
• Nitrifikasyon sonucu toprak azot bakımından zenginleşir

Denitrifikasyon

• Denitrifikasyon yapan canlılar azot tuzlarını serbest azota (N₂) dönüştürür
• Denitrifikasyon yapan canlılar aynı zamanda oksijensiz solunum yapar
• Denitrifikasyon sonucu toprak azot bakımından fakirleşir

Daha ayrıntılı bilgi için Tıklayın