FOTOSENTEZ ve KEMOSENTEZ

Konu Özeti PDF

• Ototrof canlılar inorganik moleküllerden organik besin üretebilen canlılardır.
• Bu üretim süreci fotosentez veya kemosentez tepkimelerinde gerçekleştirilir.

 

FOTOSENTEZ

• Fotosentez, ışık enerjisi kullanılarak organik besin üretim sürecidir.
• Fotosentez yapabilen canlılar: Bitki, öglena, fitoplankton, fotosentetik bakteri.
• Fotosentez için gereken unsurlar: Işık, kloroplast, CO₂ ve H₂
• Tüm üretim süreçlerinin tek karbon kaynağı k

Işık

• Mor ve kırmızı ışık dalga boyunda fotosentez hızı daha fazladır.
• Yeşil renk dalga boyu en az kullanılan ışık dalga boyudur. Bu yüzden bitkinin kloroplast bulunduran bölümleri yeşil renkte görülür.

Kloroplast

• Bitki, öglena ve fitoplanktonlar fotosentez tepkimelerini kloroplastta, fotosentetik bakteriler ise sitoplazmada gerçekleştirir.
• Kloroplast granumlarında ışığa bağımlı, stromasında ise ışıktan bağımsız tepkimeler gerçekleşir.

CO₂ ve H₂O

• Karbondioksitin tamamı ve suyun hidrojeni üretilen besine dahil olurken, suyun oksijeni atmosfere veya kullanılmak üzere oksijenli solunum tepkimelerine dahil olur.

 

Fotosentez Tepkimeleri

CO₂ + H₂O à Organik besin monomeri  + O₂       (Bitki, öglena, fitoplankton, siyanobakteri)

CO₂ + H₂S à Organik besin monomeri  + 2S     (Mor sülfür bakterileri)

CO₂ + H₂ à Organik besin monomeri                 (Heliobakteriler)

 

1- Işığa bağımlı tepkimeler

• Işık varlığında gerçekleşir.
• Kloroplastın granum ve tilakoit zar sisteminde gerçekleşir.
• Tepkimeler sırasında su kullanılır.
• Işığa maruz kalan su molekülü ayrışır (fotoliz).
• Su, atmosfere oksijen, NADP’ye hidrojen, klorofile elektron kaynağıdır.
• Işığa bağımlı tepkimeler sonucunda ATP (fotofosforilasyon) ve NADPH+H üretilir.

 

2- Işıktan bağımsız tepkimeler

• Işık varlığına bağlı değildir (gece veya gündüz gerçekleşebilir).
• Kloroplastın stroma bölgesinde gerçekleşir.
• Işığa bağımlı tepkimelerde üretilen ATP ve NADPH+H bu tepkimelerde kullanılır ve bu tepkimeler sonucunda organik besin monomerleri (aminosasit, glikoz, yağ asidi, vitamin, gliserol) üretilir.

 

Fotosentez Hızını Etkileyen Faktörler

Işık şiddeti: Belli bir seviyeye kadar fotosentez hızını arttırır.

Işık dalga boyu: Mor ve kırmızı ışık dalga boylarında hızlı, yeşil ışık dalga boyunda ise yavaştır.

Sıcaklık: Ortalama 40c^o’ye kadar artış gösterir. Bu derecenin üzerindeki sıcaklıklarda hız azalır.

CO₂ oranı: Belli bir seviyeye kadar hızlandırır daha sonra sabit hızda seyreder.

 

KEMOSENTEZ

• Kemosentez, oksidasyon tepkimeleri sırasında açığa çıkan enerjinin organik besin monomeri üretimi sürecidir.
• Tüm kemosentetik canlılar prokaryotik (bazı bakteri ve arkeler) hücre yapısındadır.
• Kemosentez tepkimelerinde nitrit ve hidrojen sülfür kullanımı sırasında oksijen gerekli iken, demir, sülfat veya metan kullanımı sırasında oksijene gerek duyulmamaktadır.

Ayrıntılı bilgi için tıklayın.