Canlıların Ortak Özellikleri

• Canlıların ortak özellikleri her canlıda olması beklenen özelliklerdir.

Hücresel Yapı

• Bir canlı ister tek (Protista, bakteri) isterse çok hücreli (Bitki, hayvan) olsun, mutlaka hücresel bir yapıya sahiptir.
• Virüs hücresel yapıda olmadığından gerçek bir canlı olarak kabul edilmez.

Beslenme

• Bir canlı ister heterotrof (Tüketici) ister ototrof (Üretici) olsun kesinlikle besine ihtiyaç duyar.
• Hayvansal canlılar besinlerini hazır olarak alırken, bitkisel canlılar besinlerini kendileri üreterek karşılar.

Solunum

• Canlılar, ihtiyaç duydukları enerjiyi hücresel solunum tepkimeleri sonucu üretir.
• Canlılar, ürettikleri enerjiyi protein sentezi, hareket (Aktif veya pasif), aktif taşıma gibi olaylarda kullanır.

Boşaltım

• Boşaltım, metabolik faaliyetler sonucu canlı yapısında meydana gelen atıkların organizmadan uzaklaştırılmasıdır.
• Boşaltım ürünlerinin organizmadan atılamaması durumunda organizmanın homeostazisi bozulur.

Hareket

• Canlıların ortak özelliklerinden bir diğeri de hareket etmektir.
• Canlılar ihtiyaç duydukları besine ulaşmak, çoğalmak ya da tehlikeli durumlardan uzaklaşmak için hareket eder.
• Hareket yer değiştirme şeklinde ise aktif (Hayvan, tek hücreli), yaprakların ışığa yönelmesi, köklerin suya uzanması gibi ise (Bitki) pasif hareket adını alır.

Duyarlılık

• Canlılar, sahip oldukları farklı duyular sayesinde çevrelerinden gelen uyaranlara (Ses, ışık, koku v.b.) karşı duyarlıdır.
• Canlılar, algıladıkları uyarılara karşı uygun tepkiler verir.

Metabolizma

• Metabolizma, organizmada meydana gelen yapım (Özümleme) ve yıkım (Yadımlama) faaliyetlerinin tümüdür.
• Metabolizma hızı, insanın birim zamanda ürettiği karbondioksit veya tükettiği oksijen miktarı baz alınarak ölçülür.

Bazal metabolizma

• Bazal metabolizma, sıcakkanlı (Ektoterm) bir canlının metabolik faaliyetlerini devam ettirebilmesi için ihtiyaç duyduğu en düşük enerji miktarıdır.

İnsan bazal metabolizmasının ölçüldüğü şartlar şunlardır;

• Oda sıcaklığında, dinlenme halinde olmak (Uyumama şartı ile).
• 12 saat boyunca gıda tüketmemek.
• Endospor haldeki bakterinin ve bitki tohumunun metabolizmsı her ne kadar yavaş ise de bu durum bazal metabolizmaya örnek olarak verilemez.

Homeostazi

• Homeostazi, organizmanın düzen ve uyum içerisinde hayat sürebilmesi için sahip olması gereken kararlı iç dengedir.
• Homeostazinin bozulması canlıda olumsuz durumların ortaya çıkmasına neden olur.

Adaptasyon (Uyum)

• Adaptasyon, çevresel etkenlere bağlı olarak zaman içerisinde canlıda meydana gelen ve üreme yolu ile yeni nesillere aktarılan kalıtsal değişimlerdir.
• Adaptasyon sayesinde canlıların bulunduğu ortamda hayatta kalma olasılığı artar.

Organizasyon

• Organizasyon, homeostazinin korunmasında önemli etkileri olan faaliyetlerin istenen biçim ve düzeyde gerçekleşmesidir.
• Bu faaliyetler tek hücrelilerde hücre içerisinde, çok hücrelilerde ise tüm organizmada gerçekleşir.
• Organize olamamış bir yapı organizma olma özelliğini kazanamamıştır.

Büyüme ve gelişme

• Büyüme, tek hücreli canlılarda hücre büyümesi (Tek hücreli bir canlı bölündüğünde çoğalmış olur), çok hücreli canlılarda ise hücre sayısındaki artış sonucu gerçekleşir.
• Gelişme, olgunlaşma anlamına gelir.
• Örneğin insanın ergenliğe girmesi bir gelişmedir.

Üreme

• Canlılar, üreme faaliyetini hayatta kalmak için değil nesillerini devam ettirmek için gerçekleştirir.
• Üreme diğer ortak özelliklerden farklı olarak, gerçekleştirilmesi zorunlu olamayan bir faaliyettir.