ÜRİNER (Boşaltım) SİSTEM ÖZET

Üriner Sistem Konu Özet PDF

• Boşaltımın amacı homeostaziyi korumaktır

Azotlu boşaltım ürünlerinin zehirlilik sıralaması: Ürik asit < Üre < Amonyak

Azotlu boşaltım ürünlerinin atılması için harcanan su miktarı sıralaması: Ürik asit < Üre < Amonyak

 

Üriner Sistem Organları

1- İdrar Kanalı (Üreter)

• Böbrek ve idrar torbası arasındaki bağlantıyı kurar

2- İdrar Torbası (Mesane)

• Duvarında düz kas bulunur
• İç basıncı belli bir düzeye geldiğinde sıkışma hissi oluşur

3- İdrar Boşaltım Kanalı (Üretra)

• Erkeklerde idrar ve sperm bu kanaldan atılır. Kadınlarda ise yalnızca idrar bu kanaldan atılır

4- Böbrek

• Nefronlar kabuk (korteks) bölümünde yoğunlaşmıştır
• Havuzcuk (pelvis) bölümünde idrar bir miktar toplanır
• Nefronların henle kulpu öz (medulla) bölümüne uzanır
• Aort’tan çıkan kanın %25’i böbreklere gönderilir
• Kan böbreğe böbrek atarı ile giriş, böbrek toplarından çıkış yapar

 

İdrar Oluşumu

Glomerulus + Bowman kapsülü = Malpighi cisimciği

 

1- Süzülme

• Süzülme, glomerulus’tan bowman kapsülü’ne tek yönlü olarak gerçekleşir
• Süzülme esnasında enerji harcanmaz
• Süzülme sonucu bowman kapsülü’ne geçen içeriğe süzüntü denir
• Kan basıncı ile süzülme doğru orantılıdır

Süzülme ile geçenler: Su, mineral, üre, amonyak, glikoz, aminoasit, vitamin, kreatinin, bikarbonat

Süzülme ile geçemeyenler: Kan hücreleri, şilomikron (yağ asiti + gliserol), kan proteinleri

 

2- Geri Emilim

• Geri emilim nefrondan böbrek atardamar kılcallarına doğru gerçekleşir

a- Proksimal tüpte geri emilen maddeler: Glikoz, aminoasit, vitamin, bikarbonat, amonyum ve tuz

b- Henle kulpunda geri emilenler

İnen kolda: Su               

Çıkan kolda: Aldosteron etkisi ile Na (Pasif taşıma ile) ve Cl (Aktif taşıma ile)

c- Distal tüpte geri emilen maddeler: Su, Cl, bikarbonat

• Distal tüp üre’ye geçirgen değildir

Not: İdrar toplama kanalı nefron’un bir bölümü olmasa da burada su (ADH etkisi ile) ve üre geri emilimi gerçekleşir

Geri emilim yüzdeleri: Su %99, Üre %50, Glikoz %100, Na %99,5

Not: Süzüntünün yaklaşık %99’u geri emilir

 

3- Salgılama

• Salgılama böbrek toplardamar kılcalından nefron’a doğru gerçekleşir
• Salgılama proksimal ve distal tüpte gerçekleşir

Salgılama ile nefron’a geçen maddeler: Amonyak, ilaç, gıda boyası, hidrojen iyonu, potasyum

 

Sağlıklı bir insanın idrar içeriği: Su %95, Üre %3, mineraller %2. Ayrıca ürik asit ve B, C vitaminleri

Not: Böbrekler gerektiğinde alyuvar üretimini arttıran eritropoietin hormonu üretir.

 

Böbreklerin kan pH değerini dengelemedeki etkisi

Kan pH değeri düştüğünde: NH₃ + H⁺ → NH₄ (Amonyum). Kandaki hidrojen iyonu miktarı azaltılır ve kan pH değeri yükseltilir

Kan pH değeri yükseldiğinde: Na + HCO₃^– → NaHCO₃ (Sodyum bikarbonat). Kandaki bikarbonat miktarı azaltılır ve kan pH değeri düşürülür

Daha ayrıntılı bilgi için Tıklayın