Bilimsel Yöntem

Biyolojinin Tanımı ve Önemi

Tanım: Biyoloji, canlıların yapı ve işlevlerini inceleyen ve böylece yaşamın doğasının anlaşılmasında önemli katkılar sunan bir bilim dalıdır.

Biyoloji doğa bilimlerinin bir parçasıdır.
Biyoloji sağlık, ekosistem, tarım ve ekonomi alanlarında katkıda bulunan bir bilim dalıdır.

Bilimsel Yöntem

Bilimsel yöntem bilimin gelişimini ve bilginin artışını sürekli hale getiren bir süreçtir.

Bilim ve Bilimin Doğası

Bilim evrende gerçekleşen olayları ve var olan olguları sistematik bir şekilde inceleyen ve bunlar ile ilgili merak edilenlere cevap arayan süreçler bütünüdür.

Bilimin Doğası

Özgünlük: Daha önce var olmayan bir bilginin ortaya çıkarılması ya da var olan bilginin yeni bir bakış açısı ile güncellenmesidir.

Değişebilirlik: Bilgi mutlak olmadığından elde edilen yeni verilere göre değişebilir.

Nesnellik: Ortaya çıkan bilgi bu bilgiyi ortaya çıkaran bilim insanının öznel düşüncelerinden bağımsız olmalı.

Gözlem ve çıkarımlara dayalılık: Bilimsel bilginin temel kaynağı gözlem ve çıkarımlardır.

Sosyal ve kültürel hassasiyet: Toplumsal hassasiyetlerin bilimin üretilmesi üzerinde etkileri olabilir.

Yöntem farklılığı: Farklı bilimsel çalışmalar farklı yöntem ve disiplinler ile ilerleyebilir.

Teori ve kanun farklılığı: Kanun olayların nasıl gerçekleştiği, teori ise bu olayların neden gerçekleştiği ile ilgilenir.

Bilimsel Yöntem Basamakları

1. Gözlem Yapma

Gözlem, duyu organları ve / veya özel geliştirilmiş gereçler ile gerçekleştirilir.
Gözlem, deney konusu olan olgunun sistemli bir şekilde incelenmesidir.
Gözlem deney oluşturmada, hipotez geliştirmede ve deney sonuçlarının yorumlanmasında etkin bir şekilde kullanılır.

2. Problem veya Durumu Belirleme

Çözüme kavuşturulmak istenen problemin belirlenmesinde gözlem sonucu elde edilen veriler kullanılır.
Problem belirleme sürecinde “Neden?” ve “Nasıl?” soruları sorulur.

3. Veri Toplama

Araştırmanın güvenliği ve doğruluğu için veri toplama aşaması hassasiyetle sürdürülür.
Probleme getirilen çözümün isabetli olması toplanan verinin doğruluğu ve güvenirliği ile ilişkilidir.
Veri seti arttıkça çözümün bilimselliği artar.

4. Hipotez Oluşturma

Hipotez gözlemlere dayalı olacak şekilde kurulmalıdır.
Hipotez bir olayın nedenini, başka olaylar ile olan bağlantısını ve / veya sonuçlarını ortaya çıkarmak amacı ile kurulan bir önermedir.
Bir hipotezin doğruluğu veya yanlışlığı ispatlanabilmelidir.
Bir hipotez test edilebilir olmalıdır.

5. Hipoteze Dayalı Tahminler

Test öncesi akıl yürütme yöntemi ile hipotez hakkında tahmine dayalı sonuçlar çıkarılır.
Tahminin bilimsel bilginin güvenilirliği ve gelişimi üzerinde olumlu etkileri vardır.

6. Deney Geliştirme

Kontrollü deney tasarlanarak hipoteze dayalı tahminlerin doğruluğu test edilir.
Deney esnasında elde edilen veriler kullanılmak üzere kaydedilir.

Bağımsız değişken: Araştırmacının değiştirdiği ve bu değişime bağlı olarak ortaya çıkan sonuçların etkilerinin gözlemlendiği değişkendir.

Bağımlı değişken: Bağımsız değişkene bağlı olarak değişen değişkendir.

7. Analiz ve Sonuç Çıkarma

Çıkarım bilimsel çalışma süreci boyunca elde edilen verilerin yorumlanmasıdır.
Veri ve çıkarımlar hipotez ile çelişirse hipotez güncellenmeli veya değiştirilmelidir.
Veriler hipotezi desteklemek için yeterli gelmiyorsa yeni veriler elde etmek için yeni deney ve gözlemler yapılır.
Eğer veriler ve çıkarımlar hipotezi destekliyorsa sonuçlar bir rapor haline getirilerek ilgili bilim çevreleri ile bu rapor paylaşılır.

Bilimsel Araştırmaların Bilim Etiğine Uygunluğu

Bilimsel Araştırmalar ve Etik

Bilimsel etik, bilim insanlarının bilimsel araştırmalar yaparken sergiledikleri davranış, uyguladıkları yöntem ve elde ettikleri sonuçları belli bilimsel standartlara uygulamalarını sağlayan kurallar bütünüdür
Bilimsel etik kuralları verilerin doğru toplanması, analiz edilmesi ve raporlaştırılmasını sağlar.
Bilimsel etik kuralları birey ve hayvanların haklarının korunmasında etkili olmaktadır.
Bilimsel etik kuralları bilimde tarafsızlığı sağladığı gibi yanlış yönlendirmeleri de önlemektedir.